«Έχουμε την ευκαιρία σήμερα να θέσουμε τα πλαίσια της πολιτικής μας σε διάφορα πεδία, και να πούμε, πως θα μπορέσουμε να μετατρέψουμε τις αβεβαιότητες που ταλανίζουν τη χώρα τα τελευταία τρία σχεδόν χρόνια, σε ευκαιρίες σταθερότητας και ανάπτυξης.
Είναι σημαντικό, σε όλη αυτή τη συζήτηση, να είμαστε συγκεκριμένοι και σαφείς. Να μιλήσουμε με ρεαλισμό και να αναπτύξουμε προτεραιότητες που μπορούν να υλοποιηθούν. Μπορούν να γίνουν πράξη. Γιατί πολύ απλά, η οικονομική κατάσταση, στην οποία βρισκόμαστε δεν μπορεί να αντιστραφεί με λόγια.
Οι επενδύσεις δεν θα έρθουν με υποσχέσεις. Οι μηχανές της οικονομίας δεν θα «πάρουν και πάλι μπροστά» με θεωρίες. Ούτε θα ανακτήσουμε την αξιοπιστία μας έναντι των Ευρωπαίων εταίρων και έναντι των αγορών με γενικότητες. Είναι ένα καθολικό αίτημα στη συγκυρία στην οποία βρισκόμαστε και στην οποία η χώρα καλείται παράλληλα να αντιμετωπίσει πολλά ανοιχτά μέτωπα: Καλούμαστε να περιγράψουμε ξεκάθαρα, από τη μία ποια είναι η ευρύτερη οικονομική κατάσταση στην οποία βρισκόμαστε και πως θα τη βελτιώσουμε.
Από την άλλη, αναφορικά με τον τουρισμό, να πούμε χωρίς στρογγυλέματα και ωραιοποιήσεις, που βρισκόμαστε σήμερα αλλά και πως σκοπεύουμε να κινηθούμε για να αναβαθμίσουμε το προϊόν μας, κάνοντάς το πιο σύγχρονο, ελκυστικό και ανταγωνιστικό.
Είναι σαφές ότι η οικονομική κρίση έχει επηρεάσει το σύνολο των παραγωγικών κλάδων της χώρας. Παράλληλα, αύξησε την ανεργία, άλλαξε απότομα και ολοκληρωτικά το χάρτη των εργασιακών σχέσεων.
Έπληξε την επιχειρηματικότητα και έφερε σε οριακό σημείο τη μικρομεσαία επιχείρηση. Αποθάρρυνε δυνητικούς επενδυτές και έδιωξε άλλους που είχαν ήδη δρομολογήσει σημαντικές επενδύσεις με προϋπολογισμούς πολλών εκατομμυρίων ευρώ.«Πάγωσε» συνολικά την εμπορική δραστηριότητα. Μείωσε δραματικά τη ρευστότητα στην αγορά. Έφερε αντιμέτωπη και την τουριστική επιχείρηση με μεγάλους κινδύνους για τη βιωσιμότητά της.
Για να είμαστε όμως ακριβείς… Δεν είναι μόνο οι συνέπειες της κρίσης υπεύθυνες για την ύφεση. Είναι το μη-αποδοτικό αναπτυξιακό μοντέλο που ακολούθησε η χώρα τα τελευταία χρόνια, όπως επίσης μια σειρά από αδυναμίες και διαρθρωτικές ελλείψεις, που προϋπήρχαν και διογκώθηκαν με την κρίση.
Το patchwork αλλεπάλληλων φορολογικών ρυθμίσεων, έναντι ενός συνεκτικού, απλού, σύγχρονου και μακροχρόνια ισχύοντος φορολογικού νόμου για παράδειγμα, είναι ένας εξαιρετικά επιβαρυντικός παράγοντας για την ανάπτυξη και αυτό έγινε τώρα, στη συγκεκριμένη συγκυρία, ιδιαίτερα αισθητό. Ή αντίστοιχα τα κενά στον κρατικό μηχανισμό, το χάος των συναρμοδιοτήτων διαφορετικών δημόσιων φορέων και η υπέρογκη γραφειοκρατία στις αδειοδοτήσεις νέων επενδύσεων.
Αυτά, όπως πολλά άλλα, μεγεθύνθηκαν με την κρίση. Όταν άρχισε να μεγαλώνει η ανάγκη για αξιόπιστα κίνητρα για την επιχειρηματικότητα, τις επενδύσεις, την διατήρηση της απασχόλησης, και δυστυχώς φάνηκε, ότι στην Ελλάδα δεν υπήρχαν αυτά τα κίνητρα .Ότι η χώρα θα είχε κατά μια έννοια πολύ μικρά περιθώρια αντίδρασης στις συνέπειες της κρίσης.
Οι στόχοι για την οικονομία
Αυτές τις ελλείψεις καλείται τώρα η νέα Κυβέρνηση να τις καλύψει όσο το δυνατόν πιο άμεσα και πιστεύω ότι θα μπορέσει να το πετύχει, εφόσον προσεγγίσει με επιτυχία τους τέσσερις βασικούς στόχους της:
Πρώτον, την πολιτική και οικονομική σταθερότητα, ώστε να πάψει να πλανάται το φάντασμα της χρεοκοπίας και να μπορέσει προσηλωμένη να ασκήσει πολιτικές για την βελτίωση της κατάστασης.
Στόχος, που είναι πλέον εφικτός μέσα στο κυβερνητικό σχήμα εθνικής ευθύνης που δημιουργήσαμε.
Δεύτερον, την παραμονή της χώρας στο Ευρώ και τη διατήρηση του ευρωπαϊκού προσανατολισμού της, διότι έχει γίνει απολύτως σαφές, ότι δεν υπάρχει ελπίδα ανάπτυξης έξω από την Ευρώπη και το ενιαίο νόμισμα.
Τρίτον, την επιστροφή της χώρας στην ανάπτυξη, μέσα από την αναθεώρηση των δυσμενών όρων της Δανειακής Σύμβασης, που αποδεδειγμένα έχουν οδηγήσει σε μεγαλύτερη ύφεση και δεν μπορούν να λύσουν τα πολλαπλά προβλήματα της ελληνικής κρίσης. Τέταρτος στόχος τέλος, είναι να γίνουν σε χρονικό ορίζοντα τριετίας, οι μεταρρυθμίσεις που έχει ανάγκη η χώρα για να αποκτήσει ευέλικτο, ορθολογικά οργανωμένο και λειτουργικό Κράτος, αποτελεσματικές υπηρεσίες προς τους Πολίτες και λιγότερη γραφειοκρατία, καθώς επίσης, αναβαθμισμένου επιπέδου, ανταγωνιστικά και σύγχρονα Δημόσια αγαθά.
Τουρισμός: Η θέση του στη συζήτηση για την οικονομία
Μέσα σε όλη αυτή τη συζήτηση για την κατάσταση της οικονομίας και για τις προτεραιότητες που θα θέσουμε για να αντιστρέψουμε τις αδυναμίες του αναπτυξιακού μας μοντέλου, κεντρική θέση καταλαμβάνει ο τουρισμός.
Ένας από τους βασικούς πυλώνες της οικονομίας. Δυνητικός μοχλός εξόδου από την κρίση. Κλάδος- παραγωγός θέσεων εργασίας και σημαντική πηγή εισοδήματος, με συμμετοχή 16,5% στο ΑΕΠ για το 2011και 18,4% αντίστοιχα στην απασχόληση, το ποίο μεταφράζεται σε περισσότερους από 750.000 εργαζόμενους.
Αυτά τα μεγέθη και αυτά τα χαρακτηριστικά περιγράφουν ένα ισχυρό παραγωγικό πλεονέκτημα για την οικονομία μας. Ένα πλεονέκτημα που σκοπεύουμε να το αξιοποιήσουμε καλύτερα, για να μπορέσει να αποδώσει περισσότερο και να αποτελέσει έναν πραγματικό, αξιόπιστο όχημα που θα απομακρύνει την οικονομία μας από την ύφεση.
Που βρισκόμαστε σήμερα…
Επιτρέψτε μου, κυρίες και κύριοι, να περιγράψω συνοπτικά την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα ο ελληνικός τουρισμός. Τα στοιχεία που έχουμε από έρευνα του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος, για το πρώτο πεντάμηνο του 2012 παρουσιάζουν τις αφίξεις στα αεροδρόμια της χώρας μειωμένες κατά 5,8%, με τη μείωση να φτάνει μέχρι και το 8,1%, στο διάστημα του Μαΐου, οπότε και επικράτησε μεγάλη πολιτική και οικονομική αβεβαιότητα λόγω παράτασης της προεκλογικής περιόδου.
Τα νούμερα είναι ιδιαίτερα δυσμενή για την Αθήνα, όπου η μείωση για το διάστημα Ιανουαρίου-Μαΐου σε σχέση με το αντίστοιχο περσινό, ήταν στο 14,5%, τον δε εκλογικό Μάιο, έφτασε ακόμα και το 20%. Μεγάλη πτώση καταγράφουν και οι διανυκτερεύσεις στα ξενοδοχεία: το πρώτο τρίμηνο του έτους κατά 25%, το επίμαχο διάστημα Απριλίου – Μαΐου, κατά 35%. Παρόμοια είναι και η εικόνα των κρατήσεων, με μείωση 32,5% στο σύνολο της χώρας.
Ο τουρισμός μας βρίσκεται σε δύσκολη κατάσταση. Αφενός, η περίοδος κλιμάκωσης της πολιτικής και οικονομικής αστάθειας συνέπεσε με το διάστημα των κρατήσεων και έτσι, επηρεάστηκαν αρνητικά τα τουριστικά μεγέθη. Αφετέρου, η απουσία συγκεκριμένης τουριστικής πολιτικής για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του προϊόντος μας, συνετέλεσε στην πτώση. Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι σε μια περίοδο κρίσης, που θα έπρεπε να είναι κατεξοχήν ‘εντάσεως επικοινωνίας’ έγινε εξοικονόμηση πόρων από τη διαφήμιση. Οι μόνες ενέργειες που έγιναν είχαν από πίσω τους την ιδιωτική πρωτοβουλία.
Παράλληλα, ατόνησαν οι δράσεις μάρκετινγκ. Δεν έγινε τίποτα για να ανανεωθεί η ταυτότητα της χώρας ως προορισμού. Ούτε έγινε καμία ενέργεια για τη διαχείριση της κρίσης εικόνας που υφίστατο για πάρα πολύ καιρό η Ελλάδα, εξαιτίας παρατεταμένων έκτακτων περιστάσεων, όπως διαδηλώσεων και επεισοδίων, απεργιών, αποκλεισμών ξενοδοχείων και κρουαζιερόπλοιων από συνδικαλιστές, και πολλά άλλα.
Επιπλέον… Ενώ ήταν σαφές ότι δέχεται τεράστιο πλήγμα η εικόνα της χώρας έλειψαν πολιτικές που να αντισταθμίζουν το κενό προβολής και διαφήμισης. Τα μουσεία και τα μνημεία για παράδειγμα, συνέχισαν να λειτουργούν με ωράρια και νοοτροπίες δημοσίου, με το Ιστορικό και Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας να κλείνει από τις 2:00 το μεσημέρι τις μη εργάσιμες μέρες και το πωλητήριο να μην λειτουργεί καν.
Αντίστοιχα κενά υπήρξαν ακόμα και σε μορφές τουρισμού που θα έπρεπε να αποτελούν ισχυρά συγκριτικά μας πλεονεκτήματα στη διεθνή αγορά, όπως ο θαλάσσιος τουρισμός. Έχει τη δυναμική να γίνει ο ‘κορμός’ της οικονομικής δραστηριότητας των παραθαλάσσιων περιοχών της χώρας, και πυλώνας της τουριστικής δραστηριότητας συνολικά. Αυτή τη στιγμή αυτή η τεράστια δυναμική αξιοποιείται μερικώς.
Υπάρχουν σοβαρά πλήγματα από την κρίση. Και εδώ καταγράφουν μεγάλη πτώση οι ναυλώσεις, υστερούμε σε υποδομές, όπως ανταγωνιστικές και σύγχρονες μαρίνες, ενώ ενισχύεται διαρκώς η ανταγωνιστικότητα χωρών, όπως της Τουρκίας και της Κροατίας. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που θα αντιστρέψουμε γρήγορα και αποτελεσματικά. Δρομολογώντας την κατασκευή επιπλέον μαρίνων και την υπαγωγή πολλών υφιστάμενων σε ένα ενιαίο και σύγχρονο κανονιστικό πλαίσιο. Παράλληλα, θα δώσουμε ακόμα μεγαλύτερη έμφαση Στη στοχευμένη, εξειδικευμένη διαφήμιση που θα προβάλει αποκλειστικά τις δυνατότητες του θαλάσσιου τουρισμού στη χώρα μας.
Ο στόχος μας για τον τουρισμό
Ανέφερα ορισμένα ενδεικτικά κενά που οδήγησαν –μαζί με τις απρόσμενα οδυνηρές συνέπειες της κρίσης– στη σημερινή κατάσταση του ελληνικού τουρισμού. Αυτά τα κενά σκοπεύουμε να καλύψουμε και μάλιστα πολύ άμεσα. Ο στόχος μας έχει δύο πλευρές. Στη μια είναι πολιτικές που θα εφαρμόσουμε άμεσα, για να κερδίσουμε τουρίστες, να ενισχυθούν οι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής και να ‘μαζέψουμε’ τις απώλειες για το τρέχον έτος.
Ήδη, η πολιτική σταθερότητα που προέκυψε από τις εκλογές της 17ης Ιουνίου και ο σχηματισμός της Κυβέρνησης, έχουν επηρεάσει θετικά τις κρατήσεις του τελευταίου διαστήματος. Στην άλλη είναι πολιτικές μακροπρόθεσμης απόδοσης, με στόχο να ξεκινήσει από την επόμενη χρονιά η ανάκαμψη του τουρισμού και να μπορέσει ο κλάδος να ξεφύγει οριστικά και βιώσιμα από τα σημερινά του αδιέξοδα.
Δεν θα σταθώ λεπτομερειακά σε όλο το φάσμα των προγραμματιζόμενων πολιτικών μας. Επιτρέψτε μου να το πράξω στη Βουλή, κατά τη διάρκεια της συζήτησης των προγραμματικών δηλώσεων της Κυβέρνησης. Θέλω ωστόσο συνοπτικά να περιγράψω και στη μια και στην άλλη πλευρά, ποιο θα είναι το κέντρο βάρους της πολιτικής μας.
Όσον αφορά στο τι μπορούμε να κάνουμε για να μετριάσουμε τις απώλειες του 2012, ο πυρήνας της πολιτικής μας είναι δε μπορεί να είναι άλλος από τη διαχείριση της «κρίσης εικόνας» και «κύρους προορισμού», από την οποία πλήττεται η χώρα. . .και αυτό σημαίνει:
Άμεση ενεργοποίηση της Επιτροπής για τη διαχείριση κρίσεων στον Τουρισμό.
Επιθετική και στοχευμένη προβολή του τουρισμού μας σε αγορές που έχουμε τις μεγαλύτερες μειώσεις κρατήσεων και αυτόνομο σχεδιασμό για την Αθήνα που βιώνει τουριστική παρακμή.
Λειτουργία της νομοθετημένης εταιρείας Μάρκετινγκ με τη σύμπραξη ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, ώστε να γίνει γρήγορα η διάχυση καλών πρακτικών διαφήμισης και επικοινωνίας από τον ιδιωτικό τομέα στο δημόσιο.
Σε ό,τι αφορά το μεσοπρόθεσμο στόχο μας, οι άξονες της στρατηγικής μας είναι αφορούν:
Την προσέλκυση τουριστικών επενδύσεων και την τόνωση της επιχειρηματικότητας,
Την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος μας, και σε ό,τι αφορά την τουριστική υπηρεσία και σε ό,τι αφορά τις υποδομές.
Την αξιοποίηση των συγκριτικών μας πλεονεκτημάτων, αναβαθμίζοντας το τετριμμένο μοντέλο ‘ήλιος και θάλασσα’.
Την κατάργηση της έντονης εποχικότητας του ελληνικού τουρισμού, με έμφαση στις ειδικές μορφές που μπορούν να κρατήσουν σε λειτουργία τις ‘μηχανές’ του κλάδου όλο το χρόνο, συμβάλλοντας στη συνολική αναθέρμανση της οικονομίας.
Τα πράγματα και στην οικονομία, και στον τουρισμό ειδικότερα, είναι σύνθετα. Δεν υπάρχουν απλές και εύκολες λύσεις. Το βέβαιο είναι πως το αναπτυξιακό μοντέλο που έχουμε ακολουθήσει ως τώρα δεν ανταποκρίνεται πλέον στις σύγχρονες ανάγκες. Η κρίση και οι συνέπειές της ήταν η αφορμή για να γίνει αυτό ευρύτερα κατανοητό.
Ίσως να θεωρείται κλισέ να λέμε ότι η σημερινή συγκυρία μπορεί να είναι ευκαιρία για αλλαγές, όμως αυτή είναι η πραγματικότητα. Δεν πρόκειται να αναζητήσουμε λύσεις στο παρελθόν της κρατικοδίαιτης ανάπτυξης. Θα γίνουν τομές, θα γίνουν μεταρρυθμίσεις, θα αλλάξει ριζικά το περιβάλλον μέσα στο οποίο συντελείται η ανάπτυξη στην Ελλάδα και αυτό αφορά και στον τουρισμό, που μπορεί και θα γίνει ξανά πρωταγωνιστής κλάδος της οικονομίας μας.
Μπορεί να δομηθεί επάνω σε όρους σύγχρονου μάρκετινγκ και ανταγωνιστικής διοίκησης, μακριά από τις πρακτικές του παρελθόντος. Μπορεί και θα αξιοποιήσει σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό τη δυναμική του.
Μπορεί και θα ταυτιστεί ακόμα περισσότερο με την τόνωση της απασχόλησης και την αύξηση του ΑΕΠ.
Μπορεί, και είμαι βέβαιη πως θα το καταφέρει, να λειτουργήσει αποτελεσματικά σαν ισχυρός μοχλός εξόδου της χώρας από την οικονομική κρίση».